Het gaat goed met de gemeente Gouda, maar ook met haar inwoners?

Hoe goed gaat het met inwoners van Gouda?

Het gaat goed met Gouda aldus een citaat in de recentelijk gepubliceerde jaarstukken van de gemeente. Helaas kunnen we niet stellen dat dit voor veel inwoners geldt. Gouda Vitaal is zeer geschrokken van het recentelijk door het college gepubliceerde Global Goals Dashboard. Het aantal mensen met een minimum tot laag inkomen is niet sterk gewijzigd (7 tot 12 procent) en wijkt ook niet veel af van wat we landelijk zien. Maar vooral zijn we geschrokken van het feit dat het aantal huishoudens met problematische schulden in twee jaar tijd met meer dan 10 procent is toegenomen (van 8 naar 9 procent), en ook het aantal mensen dat aangeeft moeite te hebben met rondkomen, is schrikbarend en fors toegenomen. In de meeste wijken ligt dit percentage nu tussen de 20 en 30 procent, met uitschieters in Korte akkeren maar ook een nieuwe wijk als Westergouwe (27/28 procent).

Ook verantwoordelijkheid gemeente om lasten te beperken

Woonlasten zijn te hoog!! Het is niet zo dat dit alleen en vooral gevolg is van gemeentelijk beleid, maar het gemeentelijk beleid werkt zeker niet mee. Gouda behoort tot de gemeente met de hoogste gemeentelijke lasten. Gouda Vitaal ziet het dus ook als haar taak om deze lasten te beteugelen. Elk jaar krijgen we te horen dat de gemeente te maken heeft met miljoenen meevallers, dit jaar stond de wethouder Financiën glunderend op de foto met een overschot van 11,1 miljoen euro in 2023. De algemene reserve wordt weer flink gespekt, en er ontstaat ruimte om leuke dingen te doen. Wat leuk is wordt echter vooral door het college bepaald. Daar zit niet iedereen op te wachten, denk aan de wijkmobiliteitsplannen in Korte Akkeren en Kort Haarlem. Maar ook aan veel duurzaamheidsmaatregelen, die wij echt niet allemaal effectief vinden, zoals het mislukte Ecopark en de innovatieve verduurzaming van het Stadhuis op de Markt . De vele miljoenen die hiermee gepaard gaan staan niet in verhouding tot de opbrengst voor het milieu. Natuurlijk leveren dergelijke projecten prestige op, maar moeten we ons nu echt daardoor laten leiden?

Hoe betalen we het?

Het College volgt tot nu toe de lijn dat lastenverlichting uit structurele overschotten moeten worden gefinancierd. Dus de 11,1 miljoen euro mag niet worden ingezet, omdat het niet structureel is. Dan ontstaat er nauwelijks ruimte voor significante lastenverlichting voor bijvoorbeeld de komende vier jaar. Recentelijk hebben een tweetal hoogleraren van de Vrije Universiteit naar aanleiding van de te verwachten tekorten in verband met het ravijnjaar, aangegeven dat gemeenten wel degelijk hun reserves kunnen inzetten voor tijdelijke tekorten *dus ook voor lastenverlichting. Bijvoorbeeld voor een periode van vier jaar per jaar een 1/20 deel van de reserves in te zetten. Overigens geven zij ook aan dat het ook wel wat minder kan met de gemeentelijke uitgaven. Wanneer we dit in Gouda zouden doen, zouden we de komende vier jaar de lasten met bijvoorbeeld 50 euro per jaar kunnen verlagen. Dat lijkt weinig, maar vergelijk het met de door een aantal coalitiefracties geopperde mogelijkheid om de lasten nog verder te verhogen, teneinde de door hen gewenste investeringen mogelijk te maken. Dan wordt het verschil al snel 100 euro.

Wanneer je besluit om de gemeentelijke lasten met behulp van de reserve te verlagen, kan dat alleen maar gepaard gaan met een actie om met de stofkam door gemeentelijke activiteiten en projecten heen te lopen. Alleen dat biedt immers ruimte om een lastenverlichting op termijn ook structureel te maken. Daar zijn we jaren mee bezig, voordat dat zijn vruchten zal afwerpen. Maar het roer moet echt om, als het gaat om de gemeentelijke uitgaven. 

Solvabiliteit

De wethouder Financiën waarschuwde voor een dalende solvabiliteit (verhouding tussen eigen en totaal vermogen, dat aangeeft in welke mate de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen). Daar willen wij hem helemaal in steunen. Sterker nog, wij bepleiten een hogere solvabiliteit dan hij zelf als uitgangspunt wil hanteren. Veel investeringen die het college wil, leiden ook tot een lagere solvabiliteit. De wethouder kiest echter niet voor een gezonde solvabiliteit waarmee hij nog enige buffer heeft. Hij kiest voor de door dit college gewenste (investeringen) projecten een minimale solvabiliteit die bij de minste tegenslag zal moeten leiden tot extra benodigde maatregelen in de financiële huishouding van de gemeente. De kans is groot dat hij dan zal (moeten) kiezen voor een verhoging van de gemeentelijke lasten om weer een gezonde financiële situatie te krijgen.

Dat wil Gouda Vitaal voorkomen. Wij kiezen er juist voor om liever scherp naar de gemeentelijke uitgaven te kijken, en de tendens van steeds stijgende gemeentelijke lasten om te buigen. Niet door uit te gaan van een minimale solvabiliteit. Dat is geen goede basis voor een financieel gezonde gemeente op termijn, waarbij ook de lasten voor de inwoners meer in pas zijn met andere gemeenten.